تولید سیمان بدون گاز و برق
ایران سلسله کوه‌های آهکی بسیاری دارد و از توزیع و کثرت مناسبی در سطح کشور برخوردار است؛ به عبارت دیگر، مواد اولیه صنعت سیمان در کشور به وفور یافت می‌شوند. از بعد تکنولوژیک نیز حدود ۸۰ درصد تجهیزات فنی و مهندسی و دانش مربوط به این صنعت در کشور موجود است. نکته مهم دیگر اینکه صنعت سیمان یکی از صنایع انرژی‌بر به حساب می‌آید. این صنعت ۱۴ درصد مصرف انرژی صنایع و ۳ درصد مصرف انرژی کل کشور را به خود اختصاص داده است.
به گزارش کاشی لند به نقل از دنیای اقتصاد؛ انرژی مصرفی در صنعت سیمان به دو صورت نیروی الکتریکی و حرارتی است که حدود ۲۰ درصد از سبد انرژی صنعت سیمان مربوط به انرژی الکتریکی و حدود ۸۰ درصد آن مربوط به انرژی حاصل از سوخت‌های فسیلی نظیر مازوت و گاز است. به طور متوسط برای تولید هر تن سیمان ۱۱۰ کیلووات برق و ۱۰۰ لیتر مازوت مصرف می‌شود و دولت یارانه انرژی بالایی را به این صنعت پرداخت می‌کند. این پرداخت یارانه باعث شده دولت قیمت‌گذاری را حق خودش بداند در حالی که یارانه سوخت به صنایع دیگری هم پرداخت می‌شود، اما خبری از قیمت‌گذاری دولتی نیست؛ اقدامی‌که همواره با نارضایتی تولیدکنندگان همراه بوده است.
عمده هدف قیمت‌گذاری دولت در بخش سیمان جلوگیری از افزایش قیمت مسکن است، اما تولیدکنندگان سیمان این ادعای دولتی‌ها و سازندگان را که سپردن سیمان به دست اقتصاد آزاد موجب گرانی مسکن می‌شود، رد می‌کنند و اعتقاد دارند سازنده‌ها با ایجاد این جو روانی، می‌خواهند همچنان هر تن سیمان یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومانی (قیمت جهانی) را با قیمت ۳۵۰ هزار تومان استفاده کنند و از طرفی در قبال قیمت‌ها هم هیچ‌گاه پاسخگو نبوده‌اند. وضعیت صنعت سیمان آنقدر سخت شده که چنانچه امروز برخی از قطعات کارخانه‌های سیمان نیازمند تعویض باشند، مدیران توان مالی برای خرید قطعات ندارند. این موضوع وقتی دردناک‌تر می‌شود که بدانیم برای تولید هر تن سیمان به قیمت جهانی ۳۰ دلار انرژی مصرف می‌شود. اخیرا هم که موضوع قطع گاز کارخانه‌های سیمان و خرید مازوت برای ادامه کار کارخانه‌ها پیش آمد که در نهایت با توجه به سه برابر شدن قیمت مازوت و از طرفی هزینه‌های بالای حمل و نقل مدیران کارخانه‌ها اغلب ترجیح می‌دادند تولید را تعطیل کنند. این اتفاق منجر به کمبود سیمان در بازار و گرانی چند برابری آن در برخی شهرها شد. نهایتا دولت تصویب کرد که مازوت با قیمت قبلی و برابر با نرخ گاز در اختیار تولیدکنندگان سیمان قرار بگیرد.
ظرفیت تولید سیمان آبیک
البته ظاهرا مشکلات سیمانی‌ها تمامی ندارد و این بار مشکلات قطع برق گریبان برخی را گرفته است. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به سیمان آبیک به عنوان بزرگ‌ترین واحد تولیدی سیمان کشور اشاره کرد. این مجموعه در سال ۱۳۴۸ تاسیس شد. واحد اول آن در سال ۱۳۵۲ با ظرفیت اسمی۳۵۰۰ تن کلینکر در روز و واحد دوم با ظرفیت اسمی ۴هزار تن کلینکر در روز در سال ۱۳۵۸ به بهره‌برداری رسید. در نیمه دوم سال ۱۳۸۸ واحد اول با ظرفیت اسمی روزانه ۸۵۰۰ تن در روز بهینه‌سازی شد. بنابراین این شرکت در حال حاضر با توان تحویل روزانه حدود ۱۳ هزار تن سیمان در زمره بزرگ‌ترین کارخانه‌های سیمان کشور به شمار می‌آید. همچنین با اجرای فاز دوم بهینه‌سازی، این شرکت در آینده نزدیک با توان تولید ۱۶ هزار و ۵۰۰ تن در روز کلینکر و بیش از ۱۷ هزار و ۵۰۰ تن سیمان در روز، بزرگ‌ترین شرکت تولید سیمان در ایران و خاورمیانه خواهد بود.
قطع برق در زمستان؟!
فرمانی باروق، مدیر عامل سیمان آبیک به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: متاسفانه مشکلات تولیدکنندگان صنعت سیمان تمامی ندارد. بعد از اینکه با مشکلات فراوان، دولت برابری قیمت مازوت با گاز طبیعی را برای سیمانی‌ها مصوب کرد، مشکل قطع برق آغاز شد و امروز فعالیت بزرگ‌ترین تولیدکننده سیمان خاورمیانه متوقف شده است. این در حالی است که به طور طبیعی در تابستان شاهد این مشکل بوده‌ایم و هیچ‌گاه در زمستان مشکل کمبود برق وجود نداشته است.
وی می‌افزاید: با توجه به قیمت‌گذاری صنعت سیمان و ارزان‌فروشی بی‌رویه امروز سیمان جای بسیاری از مصالح ساختمانی مانند قیر، گچ و آجر را گرفته است و به همین دلیل میزان مصرف آن افزایش یافته است. از طرفی به دلیل مشکلات صنعت سیمان مانند قطع گاز و برق بازار با کمبود مواجه شده است و این اتفاق در برخی شهرها مانند لاهیجان هر کیسه سیمان را به ۸۰ هزار تومان رسانده در حالی که تولیدکننده‌ها با قیمت مصوب حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان سیمان را از درب کارخانه عرضه می‌کنند. بنابراین علاوه بر تولیدکننده، مردم به شدت متضرر شده‌اند، اما دلالان از این شرایط به خوبی بهره بردند.
سیمان ۳۰ هزار تومانی در تهران
این تولیدکننده تصریح می‌کند: هزینه‌های حمل و نقل به شدت افزایش یافته است. سال گذشته حدود ۳۲ شرکت به تهران سیمان ارسال می‌کردند، اما در سال جاری تعداد این شرکت‌ها به ۲۰ واحد رسیده است که تاثیر این کمبود عرضه باعث بالا رفتن قیمت هر کیسه سیمان ۵۰ کیلویی به ۳۰ هزار تومان شده است.
وی با انتقاد از نگاه مدیران دولتی به صنعت سیمان می‌گوید: هر موقع که مشکل قیمت سیمان را با ادله‌های منطقی با سازمان حمایت در میان می‌گذاریم، بدون توجه به منطق بازار و وضعیت تولید، عنوان می‌کنند که دولت با گرانی سیمان موافق نیست، چون مسکن را گران می‌کند. حتی با برخی اعضای کمیسیون عمران هم که مساله را در میان می‌گذاریم و اثبات می‌کنیم قیمت سیمان اثری در بازار مسکن ندارد، صحبت از تاثیر روانی سیمان بر مسکن می‌کنند در حالی که عوامل بسیار مهم‌تری از سیمان وجود دارند که در قیمت مسکن موثرند و به هیچ وجه کنترل نمی‌شوند.
فرمانی باروق با اشاره به اینکه سود صنعت سیمان غیر واقعی و صرفا در اثر مقایسه تاریخی محاسبه می‌شود، می‌افزاید: همین امروز اگر قطعه‌ای مانند گیربکس نیازمند تعویض باشد، بیش از ۱۰میلیون دلار باید برای آن هزینه شود. در حالی که کارخانه‌ها به هیچ‌وجه توانایی پرداخت این رقم‌ها را ندارند. اصولا برگشت سرمایه در این صنعت غیرممکن شده است و متاسفانه مسوولان توجهی به بدیهی‌ترین اصول علم اقتصاد ندارند.
وی در پایان به مقاصد صادراتی سیمان آبیک اشاره کرده و عنوان می‌کند: حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد کلینکر آبیک به کشورهای آفریقایی و آسیای شرقی، کشورهای حوزه خلیج فارس و بنگلادش صادر می‌شود.
قطع برق؛ معضل اغلب کارخانه‌ها
بررسی‌ها نشان می‌دهد که قطع برق مختص سیمان آبیک نیست و بسیاری از کارخانه‌های سیمان دچار مشکل قطع برق هستند و همین اتفاق بازار را دچار آشفتگی کرده است همچنان که اسماعیل کاظمی‌قهی، رئیس اتحادیه مصالح‌فروشان می‌گوید: «تولید سیمان برخی کارخانه‌ها متوقف شده و همین مساله باعث شد سیمان نسبت به یک ماه گذشته ۶۰ درصد گران و با قیمت ۴۰ هزار تومان به متقاضیان عرضه شود. این در حالی است که کارخانه‌ها به صورت رسمی، سیمان را گران نکردند، اما در بازار غیررسمی وضعیت این طور نیست.» جدا از اینکه چرا در فصل زمستان باید شاهد قطع برق کارخانه‌ها باشیم، مساله اصلی صنعتی است که با سیاست‌های نادرست آخرین نفس‌های خود را می‌کشد.
منبع: دنیای اقتصاد