تفاوت سرامیک و پرسلان؛ ۵ روش تشخیص سرامیک پرسلانی با معمولی

حاج رضا استاد پیر کارگاه کوچک سرامیک‌سازی در حاشیه‌ی شهر بود. با انگشتان چروکیده‌اش تکه‌ای کاشی را در دست گرفت و به شاگردش نیما گفت: «این کاشی فقط یک تکه خاک پخته نیست پسر! این قصه‌ای از دل زمین و از آتیش و فشار است که هویت یک خانه را می‌سازد.» نیما که تازه وارد این حرفه شده بود، با کنجکاوی به کاشی سفید و براقی که استاد در دست داشت خیره شد و پرسید: «استاد این پرسلان است یا سرامیک معمولی؟» حاج رضا لبخندی زد و گفت: «برای فهمیدنش، باید زبان خاک را بلد باشی.»

آن روز نیما نه‌تنها تفاوت سرامیک و پرسلان را آموخت، بلکه فهمید هر تکه کاشی، داستانی از مقاومت و زیبایی در خود دارد. ما در این مقاله شما را با تفاوت سرامیک و پرسلان آشنا می‌کنیم و از ۵ روش کلیدی برای تشخیص سرامیک پرسلانی از معمولی حرف می‌زنیم تا برای پروژه‌های ساختمانی‌تان آگاهانه انتخاب کنید.

در صنعت ساختمان‌سازی، انتخاب مصالح مناسب برای کف‌پوش و دیوارپوش اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از سوالات رایج در این حوزه تفاوت سرامیک و پرسلان است که بسیاری از خریداران و پیمانکاران را در هنگام انتخاب مصالح مردد می‌کند. سرامیک و پرسلان هر دو از خانواده‌ی کاشی‌ها هستند اما تفاوت‌های کلیدی در مواد اولیه و فرآیند تولید و مقاومت و کاربرد آن‌ها وجود دارد.

تعریف سرامیک و پرسلان بطور کلی

سرامیک به محصولاتی گفته می‌شود که از ترکیب خاک رس و ماسه و افزودنی‌های دیگر ساخته شده است. همچنین در دمای بالا (معمولاً بین ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد) پخته می‌شوند. این محصولات لعاب‌دار یا بدون لعاب هستند و در انواع مختلفی مانند سرامیک خاک سفید و خاک قرمز تولید می‌شوند. سرامیک‌ها به دلیل تنوع در طرح و رنگ برای دیوارپوش و کف‌پوش‌های داخلی محبوب هستند.

پرسلان زیرمجموعه‌ای از سرامیک‌ها است که با مواد اولیه‌ی مرغوب‌تر مانند کائولن، فلدسپات و سیلیس تولید می‌شود. پرسلان در دماهای بالاتر (۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد) و با فشار زیاد پخته می‌شود که منجر به ایجاد محصولی متراکم و غیرمتخلخل و بسیار مقاوم می‌شود. به همین دلیل پرسلان معمولاً در مکان‌های پرتردد و محیط‌های مرطوب مانند سرامیک کف یا نمای خارجی استفاده می‌شود.

مقاله مرتبط: مواد اولیه ساخت پرسلان؛ خاک سفید به چه معنا است؟

مهم‌ترین تفاوت‌های سرامیک و پرسلان در چیست؟

می‌توان تفاوت‌های سرامیک و پرسلان را در جنبه‌های مختلفی مثل مواد اولیه، فرآیند تولید، مقاومت، دوام، ظاهر و کاربرد بررسی کرد. در ادامه این تفاوت‌ها را خیلی دقیق باهم مرور می‌کنیم:

• جذب آب: یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها، میزان جذب آب است. طبق استاندارد ASTM C373، پرسلان دارای جذب آب کمتر از ۰٫۵ درصد است. درحالیکه سرامیک معمولی (سرامیک خاک قرمز) جذب آب بالاتری (بین ۳ تا ۱۰ درصد) دارد. این ویژگی، پرسلان را برای محیط‌های مرطوب و خارجی مناسب می‌کند.
• مقاومت و دوام: پرسلان به دلیل تراکم بالا، مقاومت بیشتری در برابر سایش و خراش و فشار دارد. این ویژگی آن را برای سرامیک کف در مکان‌های پرتردد ایده‌آل می‌کند.
• ظاهر و تنوع: پرسلان‌ها به دلیل فرآیند تولید پیشرفته، عموماً ظاهری شبیه به سنگ‌های طبیعی مانند مرمر یا چوب دارند. درحالیکه سرامیک‌های معمولی معمولاً دارای طرح‌های ساده‌تری هستند.

• قیمت: پرسلان به دلیل استفاده از مواد اولیه‌ی مرغوب‌تر و فرآیند تولید پیچیده‌تر، گران‌تر از سرامیک‌های معمولی است.

تفاوت آن‌ها در نحوه‌ی تولید و پخت

تفاوت اصلی سرامیک و پرسلان در فرآیند تولید و مواد اولیه، نهفته است. سرامیک معمولی عموماً از خاک قرمز یا خاک سفید با افزودنی‌های ساده‌تر ساخته می‌شود و در دمای پایین‌تر (حدود ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد) پخته می‌شود. این فرآیند منجر به تولید محصولی با تخلخل بیشتر و مقاومت کمتر می‌شود.

در مقابل پرسلان از خاک رس کائولن و فلدسپات و سیلیس ساخته می‌شود که در دماهای بالا (۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ درجه سانتی‌گراد) و با فشار زیاد پخته می‌شود. این فرآیند باعث فشردگی بیشتر و کاهش تخلخل می‌شود. مثال: سرامیک پرسلان فول بادی به دلیل یکنواختی رنگ و ساختار، حتی در صورت خراشیدگی، ظاهر خود را حفظ می‌کند. این ویژگی در سرامیک‌های معمولی کمتر دیده می‌شود. زیرا خراش‌ها ممکن است لایه‌ زیرین با رنگ متفاوت را نمایان کنند.

تفاوت در دوام، طول عمر و نگهداری

دوام و طول عمر

پرسلان به دلیل تراکم بالا و تخلخل کم، مقاومت بیشتری در برابر سایش، خراش، رطوبت و تغییرات دمایی دارد. مثال: پرسلان در برابر یخ‌زدگی مقاوم است و برای استفاده در فضاهای خارجی بخصوص در مناطق سردسیر مناسب است. سرامیک‌های معمولی به‌ویژه سرامیک خاک قرمز، ممکن است در برابر رطوبت و یخ‌زدگی آسیب‌پذیرتر باشند. طبق برخی تخمین‌ها، پرسلان با نگهداری مناسب می‌تواند ۷۵ تا ۱۰۰ سال عمر کند. درحالیکه سرامیک معمولی (با مراقبت مناسب دوام بالایی دارد) ممکن است زودتر ترک خورده یا بشکند.

نگهداری

نگهداری پرسلان آسان‌تر است. زیرا سطح غیرمتخلخل آن در برابر لکه و رطوبت مقاوم است و به راحتی با آب و صابون تمیز می‌شود. در مقابل سرامیک‌های معمولی ممکن است نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشند، به‌ویژه اگر لعاب‌دار نباشند. همچنین دوغاب بین کاشی‌ها در هر دو نوع باید به‌صورت دوره‌ای ترمیم شود تا از نفوذ رطوبت و تشکیل کپک جلوگیری شود.

در چه مکان‌هایی استفاده از پرسلان توصیه می‌شود؟

با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد پرسلان، استفاده از آن در مکان‌های زیر توصیه می‌شود:

برای فضاهای پرتردد مناسب است. پرسلان به دلیل مقاومت بالا در برابر سایش، برای کف‌پوش مکان‌هایی مانند مراکز تجاری، بیمارستان‌ها، هتل‌ها و فروشگاه‌ها مناسب است. در محیط‌های مرطوب هم ایده‌آل است. به دلیل جذب آب بسیار کم، پرسلان برای حمام و آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی مناسب است.

برای فضاهای خارجی عالی است. مقاومت پرسلان در برابر یخ‌زدگی و تغییرات دمایی، آن را برای نمای ساختمان و روف‌گاردن و کف پارکینگ مناسب می‌کند. در محیط‌های صنعتی هم مقاوم است. پرسلان به دلیل مقاومت در برابر مواد شیمیایی، برای کارخانجات و آزمایشگاه‌ها گزینه‌ای عالی است.

۵ روش تشخیص سرامیک پرسلان از سرامیک معمولی

تشخیص سرامیک پرسلان از سرامیک معمولی گاهی مشکل است، اما می‌توانید با روش‌های زیر به‌راحتی آن‌ها را از هم متمایز کنید:

1. بررسی کارتن بسته‌بندی: طبق استانداردهای بین‌المللی مانند استاندارد ASTM C373، کاشی‌هایی که جذب آب کمتر از ۰٫۵ درصد دارند، به‌عنوان پرسلان شناخته می‌شوند. تولیدکنندگان معمولاً کلمه‌ی Porcelain یا مشخصات جذب آب را روی کارتن درج می‌کنند. گاهی در ایران کاشی‌های با جذب آب تا ۳ درصد نیز به‌عنوان پرسلان معرفی می‌شوند اما باید این موضوع را با دقت بررسی کنید.
2. آزمایش جذب آب: یک روش ساده برای تشخیص پرسلان، ریختن مقدار کمی آب (نصف فنجان) روی سطح غیرلعاب‌دار (پشت کاشی) است. اگر آب پس از یک ساعت جذب نشده و به‌صورت قطره باقی ماند، احتمالاً کاشی پرسلان است. سرامیک معمولی معمولاً آب را سریع‌تر جذب می‌کند.
3. بررسی رنگ بدنه: پرسلان معمولاً بدنه‌ای سفید یا خاکستری روشن دارد که ناشی از استفاده از خاک سفید یا کائولن است. در مقابل سرامیک‌های معمولی اغلب بدنه‌ای قرمز یا قهوه‌ای دارند که نشان‌دهنده‌ی استفاده از خاک قرمز است. با این حال برخی سرامیک‌های خاک سفید ممکن است پرسلان نباشند، بنابراین این روش باید با سایر روش‌ها ترکیب شود.
4. وزن کاشی: پرسلان به دلیل تراکم بالا، سنگین‌تر از سرامیک معمولی است. مثال: یک متر مربع سرامیک معمولی با ضخامت ۱۰ میلی‌متر حدود ۲۲ کیلوگرم وزن دارد. درحالیکه پرسلان با همان ضخامت ممکن است ۲۷ تا ۳۰ کیلوگرم باشد.
5. دیتاشیت فنی محصول: حتماً دیتاشیت را از فروشنده دریافت کنید و با محصول مطابقت دهید. این کار کمکتان می‌کند تا از مشخصات دقیق، مانند ابعاد و ضخامت و مقاومت و… سرامیک یا پرسلان مطمئن شوید.

سوالات متداول درباره تفاوت سرامیک و پرسلان

آیا پرسلان همیشه از سرامیک معمولی گران‌تر است؟

نه لزوماً. اگرچه پرسلان به دلیل مواد اولیه‌ی مرغوب‌تر و فرآیند تولید پیچیده‌تر معمولاً گران‌تر است، اما برخی برندها ممکن است سرامیک‌های معمولی با کیفیت بالا را با قیمت مشابه پرسلان عرضه کنند. برای اطلاع از قیمت کاشی و پرسلان، بهتر است با فروشندگان معتبر مشورت کنید.

آیا می‌توان از سرامیک معمولی در فضای باز استفاده کرد؟

سرامیک معمولی به دلیل جذب آب بالاتر و مقاومت کمتر در برابر یخ‌زدگی، برای فضاهای خارجی در مناطق سردسیر توصیه نمی‌شود. پرسلان به دلیل مقاومت در برابر یخ‌زدگی گزینه‌ی بهتری است.

آیا نصب پرسلان دشوارتر از سرامیک معمولی است؟

بله، نصب کاشی پرسلان به دلیل تراکم بالا و سختی بیشتر، نیاز به ابزارهای خاصی مانند تیغه الماس و چسب کاشی پرسلان دارد. این فرآیند معمولاً توسط نصابان حرفه‌ای انجام می‌شود.

مقایسه ویژگی‌های کلیدی سرامیک پرسلان و سرامیک معمولی

سخن پایانی

انتخاب بین سرامیک و پرسلان به نیازها و بودجه و نوع کاربرد شما بستگی دارد. تفاوت سرامیک و پرسلان در جنبه‌هایی مانند مقاومت و جذب آب و دوام و زیبایی ظاهری، آن‌ها را برای کاربردهای متفاوتی مناسب می‌کند. پرسلان با ویژگی‌های برتر، گزینه‌ای ایده‌آل برای فضاهای پرتردد و مرطوب است. درحالیکه سرامیک معمولی برای دیوارهای داخلی و فضاهای کم‌تردد مقرون‌به‌صرفه‌تر است.